Trong hành trình nghiên cứu khoa học, đạo đức là nền tảng không thể thiếu. Nó là kim chỉ nam định hướng tư duy, hành động, và cách nhà nghiên cứu đóng góp cho xã hội.
Vậy đạo đức trong nghiên cứu là gì? Làm sao để đảm bảo nghiên cứu luôn minh bạch, trung thực và có giá trị bền vững? Hãy cùng YRC tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.


1. Vì sao đạo đức lại quan trọng trong nghiên cứu?
Đạo đức trong nghiên cứu khoa học sẽ đảm bảo rằng mỗi nghiên cứu được thực hiện một cách trung thực, minh bạch, truyền tải tri thức chính xác và mang lại lợi ích thực tiễn, tránh gây hại cho cộng đồng.
Ba yếu tố cơ bản nhất gồm:
- Tính chính xác: Dữ liệu và kết quả không được làm sai lệch hay ngụy tạo.
- Quyền lợi người tham gia: Đảm bảo rằng người tham gia nghiên cứu được tôn trọng về quyền lợi, bao gồm quyền được biết, quyền rút lui và tính riêng tư.
- Quyền sở hữu trí tuệ: Tôn trọng quyền tác giả và quyền trí tuệ trong nghiên cứu.


2. Những vi phạm đạo đức thường gặp
Trong thực tế, không ít nghiên cứu đã vi phạm các nguyên tắc đạo đức. Một số lỗi phổ biến:
- Ngụy tạo dữ liệu: Thêm, bớt hoặc chỉnh sửa dữ liệu để đạt kết quả như mong muốn.
- Xâm phạm riêng tư: Dùng thông tin cá nhân khi chưa có sự đồng ý.
- Vi phạm bản quyền: Sao chép ý tưởng mà không trích dẫn hoặc xin phép.


3. Nguyên tắc đạo đức cốt lõi trong nghiên cứu khoa học
a. Tính chính xác
Nhắc đến nghiên cứu khoa học, điều kiện tiên quyết mà ta không thể phủ nhận được chính là tính chính xác cao, đòi hỏi nhà nghiên cứu phải:
- Thu thập và phân tích dữ liệu chính xác, khách quan.
- Tránh đánh lửa dữ liệu hay làm sai lệch kết quả.

b. Bảo vệ quyền lợi người tham gia
Nhận thức được các nguyên tắc đạo đức trên, người tham gia nghiên cứu có quyền:
- Được cung cấp thông tin đầy đủ về nghiên cứu trước khi đồng thuận.
- Quyền rút lui bất cứ lúc nào.
- Quyền được đảm bảo tính riêng tư và bí mật.

c. Quyền sở hữu trí tuệ
Để bảo vệ quyền lợi tất yếu của những người tham gia nghiên cứu khoa học, tất cả các dữ liệu, kết quả nghiên cứu và ý tưởng khoa học cần phải:
- Trích dẫn rõ ràng khi sử dụng tài liệu của người khác.
- Xin phép khi sử dụng các tác phẩm hay kết quả nghiên cứu khác.


4. Làm sao để thúc đẩy đạo đức trong nghiên cứu?
Từ nhận thức về chữ “Đạo” trong nghiên cứu, ta cần đi đến những hành động và giải pháp cụ thể để thúc đẩy sự minh bạch và công bằng trong hành trình khám phá khoa học, cụ thể:
- Đào tạo và tuyên truyền: Nâng cao nhận thức đạo đức cho sinh viên, giảng viên, nhà nghiên cứu.
- Thiết lập quy trình kiểm duyệt: Mọi nghiên cứu cần được phê duyệt bởi hội đồng đạo đức.
- Công bố minh bạch: Công khai phương pháp, dữ liệu và kết quả nghiên cứu để người khác kiểm chứng.


Kết luận
Đạo đức không chỉ giúp bảo vệ tính trung thực của nghiên cứu, mà còn xây dựng niềm tin học thuật trong cộng đồng. Mỗi nghiên cứu là một bước đi mới trên con đường tri thức. Nhưng để không lạc hướng, nhà nghiên cứu cần mang theo một “ngọn đèn” – chính là chữ Đạo.

ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

CLB SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Trường Đại học Ngoại thương
Young Researcher Club - YRC FTU
Địa chỉ: Văn phòng các câu lạc bộ, tòa B,
trường Đại học Ngoại thương

LIÊN HỆ

svnckh@gmail.com
037 772 8550